Kio estas, nu, la vulgareco? — Vortoj estas sonaj signoj por konceptoj; sed konceptoj estas signoj-imagoj, pli-malpli difinitaj, por sentoj ripetaj kaj sinrilataj, por grupoj de sentoj. Ne sufiĉas uzi la samaj vortoj por kompreni unu la alian; necesas uzi la samaj vortoj por la sama speco da internaj vivaĵoj, necesas, fine, havi travivaĵon komunan kun la alia. Tial la individuoj el iu popolo sin komprenas pli bone ol membroj el malsamaj popoloj, eĉ se ili uzas la saman lingvon; aŭ, pli bone, kiam la personoj vivas kune dum longa tempo, sur similaj kondiĉoj (vetero, grundo, danĝeroj, bezono, laboro), naskas ion kion "oni komprenas" popolo. Sur ĉiuj animoj, sama kvanto da ripetaj travivaĵoj iĝis super tiuj maloftaj: surbaze de ili la personoj sinkomprenas, ĉiam pli rapide — la historio de la lingvo estas la proceso de mallongigo —; surbaze de tia rapida kunkompreno la personoj unuiĝas, ĉiam pli mallarĝe. Ju estas pli granda la danĝero, des pli granda estas la bezono akordiĝi; ne miskompreniĝi dum la danĝero, jen kion la homoj ne povas ajnmaniere forlasi dum la kunvivo. En ĉiu amikado aŭ amrilato, oni pruvas: neniu daŭras ju pli frue oni perceptas ke unu el la paro, uzante la samajn vortojn, sentas, pensas, intuas, sopiras, timas mlsame de la ali. (La timo de la "eterna miskompreno"; estas ĝi la bonvola inklino kiu tiomfoje avertas viroj kaj virinoj eviti kunrilatoj trorapitaj, kiuj la senso kaj koro rekomendas — ne iu ŝopenhaŭera "inklino de la speco" —!) Kiuj la grupoj de sentoj kiuj ene de iu animo vekiĝas pli rapide, prenas la vorton, donas la ordonon: tio ĉi decidas la tutan hierarkion de siaj valoroj, difinas, finem sia grado da propraĵoj. La valoraĵoj de iu persono montras ion pri la strukturo de sia animo, kaj tio sur kio vidas li siaj vivkondiĉoj, sia aŭtenta bezono. Supozante, do, ke de ĉiam la bezono proksimiĝis nur tiuj kiuj povis per similaj signoj, indiki similajn travivaĵojn, similajn bezonojn, do, de ĉi tie rezultas ke ĝenerale, el ĉiuj fortoj kiuj ĝis nun disponis la homon, la plej potenca eble estis lala facila komunikeco de la bezono, kiu estas , lastinstance, la sperti apenaŭ travivaĵoj mezumaj kaj vulgaraj. La homoj plej similaj, plej kutimemaj, estis kaj ĉiam estos avantaĝaj; la plej elitaj, plej subtilaj, plej maloftaj, plej malfacilaj kompreni, tiuj facile restas solaj, en sia izoliĝo falas pro malbonŝancoj, kaj malfacile dissemiĝas. Oni bezonas elvoki miraklaj kontraŭ fortoj, por kontraŭstari tiun naturan, treege natura progressus in simile, la evoluon de la homo al sia similulo, kutima, mezuma, sociema — al la vulgara!
Frederiko Vilhelmo NIETZSCHE, Trans Bon' kaj Malbon', §268.
Traduko libera mia laŭ la portugala versio de Paŭlo Cezaro de Soŭza.
Nenhum comentário:
Postar um comentário